Tình trạng bé bị sâu răng sớm, đôi khi xuất hiện chỉ vài tháng sau khi chiếc răng sữa đầu tiên mọc, là nỗi lo của không ít phụ huynh. Đây không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn có nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe răng miệng lâu dài. Bài viết này sẽ phân tích nguyên nhân và cách phòng ngừa hiệu quả.

Nguyên nhân bé bị sâu răng sớm

Sâu răng sớm là tình trạng các tổn thương xuất hiện trên răng sữa chỉ sau vài tháng mọc, phổ biến ở trẻ từ 1–5 tuổi. Nguyên nhân chính dẫn đến bé bị sâu răng sớm đến từ thói quen ăn uống nhiều đồ ngọt, vệ sinh răng miệng chưa đúng cách, hoặc thiếu kiểm tra nha khoa định kỳ.

Ở một số trẻ, cha mẹ không bắt đầu vệ sinh miệng sớm khi trẻ trong giai đoạn mọc răng, khiến mảng bám tích tụ lâu dài. Kéo dài đến khi răng đã mọc, vi khuẩn dễ tấn công men răng non yếu, gây sâu răng chỉ trong thời gian ngắn.

Các nguy cơ làm tăng sâu răng sữa ở trẻ

1. Thói quen bú bình khi ngủ: Sữa đọng lại trong miệng tạo môi trường cho vi khuẩn phát triển.
2. Chế độ ăn nhiều tinh bột, bánh kẹo: Đường chuyển hóa thành axit phá hủy men răng.
3. Không vệ sinh miệng sau ăn: Dù trẻ chỉ uống sữa, vi khuẩn vẫn có thể tích tụ.
4. Thiếu fluoride: Fluoride giúp men răng chắc khỏe và chống lại axit.

Dấu hiệu nhận biết sâu răng sớm

1. Vệt trắng hoặc nâu nhỏ xuất hiện trên mặt răng.
2. Trẻ hay than đau khi ăn đồ nóng, lạnh hoặc ngọt.
3. Hơi thở có mùi, nướu quanh răng viêm đỏ.
4. Trẻ lười ăn, quấy khóc khi chải răng. Đây có thể là dấu hiệu đau do sâu răng, nhưng cũng có thể chỉ là phản ứng tạm thời khi mọc răng, làm cha mẹ băn khoăn bé mọc răng không chịu ăn phải làm sao.

Khi có những biểu hiện trên, phụ huynh nên đưa trẻ đến khám sớm để tránh lan rộng sang các răng khác.

>>> Xem thêm: Hình ảnh sâu răng

Cách phòng ngừa bé bị sâu răng sớm

Phòng ngừa sâu răng sớm cần sự theo dõi thường xuyên và chăm sóc răng miệng đúng cách. Dưới đây là những cách phòng ngừa hiệu quả:

Vệ sinh răng miệng đúng cách

1. Giai đoạn chưa mọc răng (0-6 tháng): Dùng gạc mềm hoặc khăn xô sạch thấm nước muối sinh lý lau nhẹ nhàng nướu, lưỡi và vòm miệng cho bé sau mỗi cữ bú và trước khi đi ngủ. Việc này giúp loại bỏ cặn sữa, ngăn ngừa nấm miệng và tạo thói quen làm sạch khoang miệng.
2. Giai đoạn mọc răng sữa: Chuyển sang dùng bàn chải silicon xỏ ngón hoặc bàn chải lông siêu mềm đầu nhỏ. Chỉ dùng nước sạch hoặc một lượng kem đánh răng không chứa fluoride (hoặc hàm lượng cực thấp, cỡ hạt gạo) theo chỉ định của nha sĩ. Chải nhẹ nhàng tất cả các bề mặt răng. Để chăm sóc tốt nhất, bố mẹ cần tìm hiểu thêm trẻ mấy tháng mọc răng.
3. Từ 1-3 tuổi: Tiếp tục chải răng cho bé 2 lần/ngày (sau bữa sáng và trước khi đi ngủ) bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng chứa fluoride nồng độ thấp (khoảng 500 ppm), lượng kem bằng hạt gạo. Cha mẹ nên là người chải chính để đảm bảo răng được làm sạch kỹ lưỡng.
4. Từ 3 tuổi trở lên: Hướng dẫn và giám sát bé tự chải răng 2 lần/ngày với lượng kem đánh răng cỡ hạt đậu (fluoride 1000 ppm). Khuyến khích bé nhổ bọt kem ra ngoài.

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học

1. Hạn chế tối đa đường và tinh bột: Vi khuẩn trong miệng sử dụng đường và tinh bột từ thức ăn (bánh, kẹo, sữa công thức, nước ngọt, cơm, mì...) để tạo ra axit ăn mòn men răng. Giảm tần suất ăn vặt, đặc biệt là đồ ngọt giữa các bữa chính.
2. Không cho bé bú bình khi ngủ: Đây là nguyên nhân hàng đầu gây sâu răng sớm (sâu răng do bú bình). Nếu bé cần bú đêm, hãy cho bú sữa mẹ hoặc nước lọc, và lau sạch miệng bé sau đó.
3. Ưu tiên thực phẩm giàu canxi và vitamin: Sữa, phô mai, sữa chua không đường, rau xanh đậm, cá nhỏ... giúp men răng cứng chắc hơn. Trái cây tươi (thay vì nước ép đóng hộp) cũng tốt vì chất xơ giúp làm sạch răng tự nhiên.
4. Uống đủ nước lọc: Nước lọc giúp rửa trôi thức ăn thừa và trung hòa axit trong miệng.

Thăm khám nha khoa định kỳ:

Đưa trẻ đi khám nha sĩ lần đầu tiên khi chiếc răng đầu tiên mọc hoặc chậm nhất là khi bé tròn 1 tuổi. Sau đó, duy trì khám định kỳ mỗi 6 tháng/lần.

Nha sĩ sẽ kiểm tra tình trạng men răng, phát hiện sớm các đốm sâu răng li ti, làm sạch mảng bám và tư vấn chế độ chăm sóc phù hợp nhất cho bé. Việc thăm khám sớm cũng giúp bé làm quen với môi trường nha khoa, giảm sợ hãi về sau.

Có nên điều trị sâu răng sữa không?

Câu trả lời là có. Dù răng sữa sẽ được thay, nhưng nó đóng vai trò định hướng mọc răng vĩnh viễn. Việc bỏ qua điều trị khiến vi khuẩn lan sâu, gây viêm tủy, ảnh hưởng đến mầm răng sau này. Tại Nha khoa Shark, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ tổn thương và chỉ định điều trị bằng các phương pháp bảo vệ tùy trường hợp.

Sâu răng sữa sớm không chỉ đến từ việc ăn nhiều đồ ngọt mà còn do cha mẹ chưa chú trọng vệ sinh đúng thời điểm. Phụ huynh nên chủ động tìm hiểu quá trình trẻ mọc răng, cách chăm sóc nướu và hướng dẫn đánh răng đúng cách để bảo vệ men răng non yếu.